Sağlıklı Tropheuslar İçin Bloat Tedavisi

Turkce forumlarda yazmaya basldigimdan beri ve kendim tropheus besleyen arkadaslara daha faydali olanilmek amaci ile olusturdugum ve Turkiye`nin tek aktif tropheus forumu olan tropheustank.com ile birlikte yaklasik bir yildir bu konu uzerinde calisiyorum.

Ilac kullanmayi dusunmekten once arkadaslarimizin, tropheuslari cok iyi tanimalari, bloat hastaligini ve nasil olustugunu, nelerin tetikledigini cok iyi bilmeleri, hastaligin teshis ve ilerleme sureclerini, belirtileri ve eger hastalik gerceklesirse neler yapmalari gerektigini cok iyi bilmeleri ve buna hazirlikli olmalari gerekir.

Halk dilindeki adiyla ``bloat`` , ``malawi bloat`` hastaligi; baliklarin bagirsaklarinda her zaman var olan protozoa adli bakterilerden kayanklanmaktadir. Dogal yasam ortamlarindaki su sartlari baliklarin vahsi hayatta bu hastaliga yakalanmalarina imkan vermez. (ph.kh.gh, azot oranlarinin 0 olmasi yani suyun temiz olmasi, surekli bir agresyon olmamasi)

Ancak tropheuslar akvaryum ortaminda bu hastaliga yakalanmaya cok musaittir.

Cesitli sebeplerden dolayi ( su sartlarindaki bozulma, yanlis beslenme, akvaryum ici agresyon, dar yasam alani, akvaryum kosullarinin cok kotu olmasi, seyahat vb) gibi durumlarda baliklarin bagisiklik sistemi zayiflar ve bagirsaklarindaki protozoalar kontrolsuz olarak cogalmaya baslar. Bunun sonucunda stres altindaki baligin bagisiklik sistemi bakteriler ile savasamaz ve balik hastalanmaya baslar.

(*)Ilk belirtiler, baligin yemi alip tukurmes, kararmasi, saklanma ya da asiri agresiflesmesidir.

(**)Ikincil belirtiler baligin anusunden sallanan ipliksi beyaz diski ve yemden tamamen kesilmesi ile takip eder.

(***)Son asamada ise hayvanin bagirsaklarindaki bakteri populasyonunun asiri artmasindan dolayi bagirsaklarda olusan tikanmalar baligin gazini arttirir ve bagirsaklarda kucuk delikler olusur, bu deliklerden baligin vucuduna yayilan bakteriler baligin ic organlarinin iltahaplanmasina ve ikincil enfeksiyonlar olusmasina neden olur. Super enfeksiyon durumuna gecmis olan hastaligin belirtileri artik baligin vucudunun sismesi, karin alt bolgesinde gozle gorulur bir buyume, gozlerin yuvalarindan firlamasi ve pullarinin kabarmasidir. Ucuncu evre ne yazik ki tedavi sansinin %50`nin altina dustugu ve tedavi icin cok gec kalinan asamadir.


Bloat tedavisi ulkemizde benim ve bazi arkadaslarin cabalari ile, tekrardan sekillenmektedir.

Ne yazik ki uzun yillar kimse yabanci forumlarda arastirma yapmamis, yaklasik 14-15 yil kadar once yayinlanmis bir makale o forumdan bu foruma , su forumdan o foruma hep copy paste edilerek aktarilmis ve bloat konusundaki tedavi ve onleme rejimleri aktarilamamis.

Bloat hastaligi en az 10 yildir yurt disindaki bilincli tropheus severler icin bir problem olmaktan cikmistir.

Bloat tedavisinde kullanilan tedavi rejimleri bu hastaligi korkulan ve tropheus beslemekten sogutn bir etken olmaktan uzaklasmistir. (tabii ki erken evrede teshis edilip dogru sekilde onlem alindigi takdirde)


Size oncelikle baliklari bloat` a hazirlayan faktorlerin elenmesi konusunda bilgi vermek isterim:

1- Buyuk akvaryumlarda su gec bozulacagi icin ne kadar buyuk bir akvaryumunuz varsa o kadar iyi olur
2- Akvaryumdaki balik sayisi en az 15 olmalidir, balik sayisi arttikca erkekler arasindaki agresyon baliklar uzerine dagilacak ayni baligin surekli rahatsiz edilmesi durumu ortadan kalkacak, stres bloat`i tetikler
3- Filtrasyon kuvvetli olmali tropheuslar cok temiz su sever
4- Su degisimleri duzenli haftada %25-30 seklinde olmalidir
5- Su degisimleri yanlis yapildigi takdirde bloat`i tetikleyen temel sebeplerdendir. Musluk suyu kullanin (kuyu sularinda bakteri orani cok yuksek olur ve baliklariniz bir suru hastaliga yakalanir). Musluk suyunu dinlendirme tankinda, varil ya da bidonda olur 3 gun dinlendirin, dinlenen suya ayni zamanda hava motoru ile hava verin, bu sayede klor daha rahat ucar, eger 3 gun bekletemiyorsaniz, klor giderici ekleyin. Suyu akvaryum suyu ile ayni ph seviyesine getirin ve isiyi esitleyin. Bu sekilde su degisimlerinin baliklariniz icin bir risk olma ihtimalini elemis olursunuz
6- Az yem verin 3 ogunden fazla yem vermeyin
7- sOn yemleme akvaryum isiklari kapatilmadan 2-3 saat once verilmeli
8- Akvaryum isiklarini her gun ayni saatlerde acilip kapanacak sekilde ayarlatin, zamanlayici takin (gunde en fazla 10 saat)
9- Sadece bitkisel yemlerle besleyin, pul yem agirlikli ya da mikro granul tarzi yemler verin.
10- Akvaryumun dekorunda kafaniza gore surekli degisiklik yapmayin baliklari strese sokar
11- Akvaryuma mudahale yapacaksaniz akvaryum isigi kapali oda isigi mumkun oldugunca az olsun
12- ph tropheus akvaryumunda cok onemlidir gunde 0.2-o.3`ten fazla degisirse baliklar strese girer, ph olcmek icin dijital kalem tipi ph metre alin bu sayede kesin olcum yaparsiniz
13- Akvaryumun su kalitesini haftada bir denetleyin amonyak nitrit nitrat olcumu yapin.


Son olarak ta tedavi rejimlerini anlatmak isterim:

(*) 10 Baliklarinizi ilk evrede iken tesbit ederseniz hastaligi atlatmak cok kolaydir, bagisiklik sistemi iflas etmeye baslayan balik henuz ikincil enfeksiyonlara maruz kalmamistir. Hastalik bagirsaklarindadir ve protozolar asiri cogalmis, bagirsaklar tikanmaya baslamis ve bu yuzden hayvan yem yemek ister ancak yemi agzina alip tukurur.

Bu asamada baliga agizdan metronidazole verilir (1 fincan su icerisine eczaneden alacaginiz tablet formundaki flagyl adli ilacin karistirilmasi ve ilacli suyun bir siringa yardimi ile baligin buyuklugune gore 1-2 mg seklinde enjekte edilmesi)

Ya da yem ile flagyl ilacinin bir kapta karistirilmasi ve baliga ilacli yem verilmesi, yemi agzina alip tukurdugunde, ilac baligin sistemine girer.


(**) Ikinci evre olan anusten sarkan ipliksi diski durumundayken ise daha etkili bir ilac ve daha agresif bir tedavi yontemi uygulamak gerekir cunku balik artik yeme ilgi gostermez ilacli yem vermenin bir anlami kalmamistir.

Protozoa`lara karsi endike olan clout adli ilacin 4 gun buyunca su degisiklikleri ile kullanilmasi ile hastalik tedavi edilir. Clout benim 1999 yilindan beri kullandigim ve Jessica Miller , Javier Suarez adli iki yabanci arastirmacidan ogrendigim bir ilactir. Ilac yapisi itibari ile tablet formundadir ve malasit yesili, metilen mavisi ve dimet icerir. Ilk iki madde dis parazitlerin tedavisinde etkili olurken dimet adli madde metronidazole`un aksine balik oral yoldan alamsa da deri emilimi ile etkili oldugu icin bu asamada mucize etki gosterir.

Bir cok arkadasimiz bilgi eksikliginden dolayi, yani bloat`in nasil olustugu ve hangi bakteri/parazit vs`den kaynaklandigini bilmedigi icin sunu soyleyebilir. ``ilaci arastirdim endikasyonlari arasinda ``bloat`` yazmiyor. Yazmaz tabi cunku bloat hastaligin halk arasindaki adi olan ``sisme`` durumunu ifade eden son asamasidir. Medikal anlamda ilaclar endikasyon alirken etken maddeleri ile endike olduklari bakteri/virus/parazit ya da semptomlara gore alirlar ve prospektuslerinde de bu yazar.

Clout protozoa tedavsinde endikasyonu olan yani bloat tedavisinde endike olan ilaclardan biridir, kullanimi cok kolay oldugu icinde basta Amerika olmak uzere butun dunyada yillardir kullanilmaktadir.

(***) Ucuncu asamada ise hastalik artik super enfeksiyon durumundadir, bagisrsaklarda delikler olusmus iltahap vucuda yayilmis, gram negatif ve gram pozitif bakteriler ic organlara vucut sivilari yoluyla yayilmistir.

Bu durumda genis spektrumlu antibiyotik kullanmak gerekir. Antibiyotikler gunumuzde bakteriyel enfeksiyonlarin tedavisindeki tek silahtir. Bu asamada tropheuslarda Furan 2, tetracyline ve erythromycine adli ilaclar kullanilir. Bu ilaclar arasinda ic hastaliklara en etkili olan furanizole iceren Furan 2 adli ilactir. Ancak bu asamaya ulasan hastaligin iyilesmesi %50 ya da daha azdir cunku bakterilerin ic organlara verdigi hasar kritik noktaya gelmis ve bazi organlarin iflasi muhtemelen gerceklesmisi ya da gerceklemek uzeredir.


Son 6 ay icerisinde 50`den fazla arkadasimiz clout kullanmistir. Aralarinda hastaligi erken farketmis olan (yem alip tukurme-anusten sarkan ipliksi diski durumu) ve clout tedavisi uygulamis olanlarin cok buyuk bir kismi hastaligi yenmis olup, 3. asamaya yaklasmis olan ya da 3. asamada olanlar baliklarini kaybetmistir. Yabanci forumlari incelerseniz bloat tedavisinde clout, furan 2, metronidazole, epsom tuzunun surekli kullanildigi ve dogru zamanda dogru sekilde kullanildiginda hic balik kaybedilmedigini goreceksiniz.

Durumu kotu olan baliklarin kaybedilmesinden ziyade burada dikkat edilmesi gereken baska bir husus vardir. Bloat bulasicidir bir balik bloat olduktan sonra sirayla hepsi bloata yakalanir ve kisa bir sure icerisinde butun koloni kaybdeilebilir, Tedavi sonucunda durumu agir olan yani hastaliga ilk yakalanmis olan baliklarin kaybedilmesi ancak koloninin geri kalaninin kurtulmasi sizin hastaligi yendiginiz ve baliklarin geri kalanini kurtardiginiz anlamina gelir.

Ne yazik ki bu sordugunuz soru ve onleminiz yeterli olmaz: ``Balıklarımızı akvaryuma koyduktan sonra bloat olup ilaç kullanacağımıza , Bloat olmadan önce nakil sırasında ki poşetlerin içine yada poşetlenmeden önce geldikleri yerdeki bir akvaryumda( bloat olmadan), bloat için kullanılan etkili ilaçlar uygulansa daha iyi olmazmı ?
Tropheusa başlayacaklar ve daha önceden trop besleyip halen yeni balık alırken ,kaybeden hobicilerin merak ettiği soruyu forumumuzda açıklayalım ``

Cunku bloat`in sebebi nakil esnasindaki zayif dusme ya da akvaryumculardaki kotu bekleme kosullari kadar, su ve mekan degisikligidir. Yani baliklar ilk sahibinde iken hasta olmaslarda, akvaryumcu ya da size baliklari satan hobici cok iyi bakmis olsa da, baliklar akvaryumdan akvaryuma aktarildiklarinda yine strese girecekler yine bagisiklik sistemleri zayiflayacak ve yine hastalanacaklardir. Ayrica henuz hasta olmayan bir baliga onleme tedavisinden ziyade (ilacli yem vermek ve metronidazole maddesini sisteme sokmak) baska bir ilac vermenin ya da ilaclamanin bir anlami yoktur. Bosu bosuna hayvanin karacigerini yorarsiniz. Karaciger mucizevi bir organdir. Kendi kendini yeniler ancak yine de gereksiz yere yormamak gerekir.

Elinizin altinda bu ecza dolabini bulundurursaniz:
Bloat erken evre icin: flgayl tablet (metronidazole) + epsom tuzu (magnezyum sulfat)
Bloat ikincil asama icin: clout tablet + epsom tuzu
Bloat ucuncu asama icin: furan 2 vb. gram - / + bakteriyel enfeksiyonlarda etkili antibiyotik,

akvaryum kosullarinizi yeterli ise, su uygunsa, rutinleri dogru yapiyor iseniz balik kaybetmezsiniz.

Bloat` karsi savas cok kolay sadece baliklarinizi iyi gozlemleyin ve bloat`a hazirlikli olun.
Akvaryum ve su kosullarini iyi hazirlayin, elinizde gercekten bu hastaliga etkili olan ama farkli asamalarinda farkli etki gosteren ilaclari bulundurun. Bu konuda yeteri kadar tecrubesi olmayan ve asla olamayacak olan akvaryumcu vs gibi ksislere inanmayin. Cunku hicbir akvaryumcu evinde tropheus beslemiyorsa bilemez. Haftada bi baliklarin gidip geldigi ve 1 haftadan fazla kalan baliklarin genelde oldugu akvaryumcu ortamlarinda hicbirsey ogrenemezler.

Mehmet arkadisimiz da bu konuda tecrubesi olan bir kisidir, kendisinin de belirttigi gibi gonderim oncesi flgayl iceren yem yedirilmesinden ziyade baska bir ilac verilmesi ya da kullanilmasinin bir anlami yoktur.

Ben 1999 yilindan beri tropheus besliyorum, baliklarima olan ilgim bilgim ve bloat`a kave diger butun hastaliklara karsi dogru ilaclari bulundurup gerektiginde aninda tedavi ederek ilk kolonimdeki 2 yavru duboisi disinda 11 yildir tek balik kaybetmedim.

Uzun yillar Roche ilac firmasinda bakteriyel ve viral enfeksionlar alaninda biyoteknoloji departmaninda calistim ve mikrobiyoloji ve viral/ bakteriyel enfeksiyonlar ve super enfeksiyonlar konusunda egitim aldim/verdim. Turkce, Ingilizce ve ispanyolca yayinlanan tum kaynaklari ve yazilari okudum ve her turlu kitabi da okuyarak tropheuslar ile ilgili butun puf noktalari kefettim. Kasim ayinda tropheuslar ile ilgili bir kitap yazdim ve su anda hukuki kisimlarin tamamlanmasi isbn numarasi alinmasi vs gibi son detaylarin tamamlanmasini bekliyorum, insallah kisa bir zaman sonra tropheuslarla ilgili ilk Turkce kitabi yayinlayacagim. Butun arkadaslara tavsiyem arastirma yapmalari, Turkce sitelerle sinirli kalmamalari ve yabanci kaynaklari okumalari yabanci dil bilmiyorlarsa bile goggle cevirmen kullanarak bu sitelerde yazilanlari okumaya calismalari olur. Cunku ne yazik ki bizim insanimizin dogasinda olan baskasinin sozuyle is yapma, baska bir kisinin sozunu dogru kabul ederek arastirmadan ve yeterince bilmeden yanlis aktarimlar ile bilgi kirliligi yaratmaktir.

Okuyalim arastiralim, dogru olduguna emin olduktan sonra paylasalim ve yol gesterelim.

Uzun zamandir kendi sitemle ugrastigim icin uzun bir yazi yazamamistim. Butun arkadaslara saygilar ve sevgiler sunarim.
__________________
Yazan:Metin Emre Gurbuz

İstanbul
150-55-60cm tropheus 26 adet Chipimbi