Tropheus İçin Su Şartları

Bir sefer ya da daha fazla, birçoğumuz yeni bir tank kurmuşuzdur veya hâlihazırdaki tankımızda yeni bir düzenleme veya komple bir temizlik yapmışızdır. Bizler JD Tropheus’da bu işlemleri devamlı yapıyoruz. Bunların çok büyük bir kısmında herhangi bir problemle karşılaşmadan bu işlemi tamamlıyoruz. Bu işlemler hakkında bazı şartlarımızı ve düşüncelerimizi sizlerle paylaşmak isteriz.

Tanganyika Gölü’nün su kalitesinin genellikle çok iyi olduğu göz önünde tutulduğunda, Tropheus besleyenler bu balıkların doğal ortamlarını taklit edebilmek için sık (genellikle haftada bir) su değişiminin gerekliliğini keşfetmişlerdir. Yapay bir balık tankının mümkün olduğunca temiz ve sağlıklı tutulmasına hiçbir şey haftalık su değişimi kadar yardımcı olamaz. Su değişimi, filtre sisteminin tamamen uzaklaştıramadığı için suda biriken şeylerin uzaklaştırılmasına yardımcı olur. Bu yüzden su değişimi özellikle Tropheus besleyenler için olmak üzere birçok balık tankında en önemli düzenli bakım işlemidir.

Tropheus kendi doğal ortamında yüksek amonyak/nitrit/nitrat seviyeleri ile karşılaşmaz. Küçük konsantrasyonlu görünen kimyasallar bile Tropheus ‘un hastalığına hatta ölümüne yol açar. Tropheus besleyenlerin özellikle yeni bir tank kurarken ya da eski tanklarını komple temizlerken karşılaştıkları en tehlikeli problemlerden biri yüksek amonyak ve nitrit seviyeleridir. Bu maddeler yüksek seviyelerde bile gözlemlenebilmesi çok küçük işaretler vermelerine rağmen Tropheusları kısa sürede öldürebilir. Eğer fark edebilecek kadar şanslıysanız, gözlemlenebilen nadir işaretler balığın zor nefes alışı ve bazen balığın ölümünden hemen önce oldukça düzensiz yüzmesidir. Böyle bir durum gördüğünüzde acilen yapmanız gereken suyun değerlerini test etmeniz ve uygun önlemleri hemen almanızdır.

Yararlı bakteriler sayesinde amonyağın nitrata çevrilmesi genellikle biyolojik döngü olarak adlandırılır. Doğal yollarla oluşan yararlı bakterilerin amonyağı ve nitriti parçalama işi olarak tanımlanan biyolojik döngü yaklaşık 6 – 8 hafta süren bir olaydır. Fazla yemler, balık dışkıları ve bitki parçacıkları zamanla parçalanır ve amonyak oluşturur. Oluşan bu amonyak yararlı bakterilerin olduğu bir tankta önce nitrite daha sonra da nitrata dönüştürülür. Nitritin, nitrata dönüşme işlemi biraz zaman alır bu yüzden tankta nitrit birikimi oluşur. Nitritin sudaki varlığı, balıkların sudaki oksijeni almasını zorlaştırır. Balıkların zor nefes almaları yüksek nitrit seviyesinin bir işaretidir. Litre başına düşen balık sayısı ve diğer şartlara bağlı olarak, tankta bulunan amonyak, nitrit ve nitrat seviyeleri 1 veya 2 gibi kısa bir sürede hızlıca yükselebilir.

Amonyak ve nitrit, Tropheusları hızlıca öldürebilirken, nitrat ise aynı etkiye sahip değildir. Yüksek nitrat seviyelerine maruz kalmış balıklarda üremede problemlerin oluşması, nitratın sebep olduğu en önemli problem olarak tahmin edilmektedir.

Peki ne yapılmalı?

Eğer gerçekten ilk defa yeni bir tank kuruyorsanız oldukça yavaş ilerlemelisiniz. Eğer mümkünse, tanktaki döngü oluşana kadar az sayıda balık ile başlamalısınız. Bu amonyak ve nitrit seviyelerinde ufak artışlara sebep olacağı için bu durum balıklarınız için çok az bir sorun teşkil edecektir. Daha sonra başka balıkların eklenmesi çok daha güvenli olacaktır. İlk haftalarda hemen her gün sonuçlarınıza bağlı olarak da takip eden 2 hafta boyunca gün aşırı amonyak ve nitrit seviyelerini iyi gözlemleyin. Eğer bu seviyelerde ani artışlar görürseniz, daha fazla olmamak kaydıyla acilen % 20 -25 oranında su değişimi yapın. Bu işlemi belki bir hafta belki daha uzun bir süre boyunca her gün tekrarlamanız gerekecektir. Eğer % 25’den daha fazla su değişimi yaparsanız çok fazla yararlı bakteriyi tanktan uzaklaştırmış olursunuz ve tanktaki döngünün hızını azaltmış olursunuz. Çok fazla su değiştirirseniz aynı zamanda balığın şoka* girme riskini de arttırmış olursunuz. Tanktaki yararlı bakterileri tüketmediğinizden emin olmak için yeni bir tankta ilk birkaç ay % 25’den fazla su değişimi yapmamalısınız. Biz % 50 su değişiminin yararından çok zararı olduğunu tespit ettik. Çünkü tankınızda devamlı biyolojik döngü devam etmektedir ve % 50 su değişimi ile yararlı bakterileriniz asla yeterli bir koloni sayısına ulaşamayacaktır.

* Tropheus su kimyasındaki ve sıcaklığındaki ani değişiklikleri tolere edemez.

Eğer biyolojik döngüsü oturmuş başka bir tanka daha sahipseniz, bu tanktan biraz yararlı bakteri alabilirsiniz. Yararlı bakterilere ev sahipliği yapan filtre bir süngeri (birçok filtrede bulunur), bio-ball, kum ya da başka bir şey ödünç olarak alabilirsiniz.Hatta biyolojik döngüsü oturmuş sağlıklı bir tanktan alınan bir miktar su bile size yardımcı olacaktır.

Eğer eski bir tankınızı yeniden kuracaksanız, biyolojik hayatın (yararlı bakteriler) bir kısmını uygun bir ortamda canlı tutarak muhafaza etmeye çalışın. Eğer akvaryumunuz sağlıklıysa bu eski bir filtre süngeri, bir bio-ball, biraz kum ya da bir miktar su bile olabilir. Bunları eski tankınızın suyu içerisinde tutarak ve tercihen bir hava taşı vb. ile ihtiyaçları olan bir miktar oksijen sağlayarak bu yararlı bakterileri canlı tutabilirsiniz.

Yeni kurulmuş veya yeniden düzenlenmiş bir tankta balıklarınızı ne kadar beslediğinize dikkat etmelisiniz. Fazla yemleme, tanktaki amonyağın en önemli nedenlerinden biridir.

Fazla yemlerin parçalanarak suda kirlilik oluşturur. Bu durumu engellemek çok basittir. İlk haftalarda az yemleme uyulabilecek en iyi kuraldır. 3. haftadan sonra yemleme miktarını azar azar arttırarak normal yemleme seviyesine getirebilirsiniz.

İster yeni bir tank kurun ister eski tankınızı yeniden düzenliyor olun, tankınıza mümkün olan en fazla oksijeni sağlayın. Kafa motoruna bağlı bir hava hortumu bu işi oldukça iyi yapar. Suyun yüzeyinde türbülansa neden olan her şey suyun tutabildiği oksijen miktarını arttıracaktır. Fazla oksijen bakterilerin de büyümesine yardımcı olarak özellikle olumsuz şartların bulunduğu tanklarda balıklara çok yardımcı olacaktır.

Su değişimi yaparken biz genelde taze suyu tankın arkasından sprey yaparak vermeyi tercih ediyoruz. Bu hem suda bulunan klorun uçmasına neden olurken aynı zamanda sudaki oksijen miktarını da arttırır.

Tanka tuz* eklenmesi, tankta bulunan amonyak ve nitritin etkilerini azaltacaktır. Tuz bu maddeleri sudan uzaklaştıramaz ancak suyun ideal şartlardan uzak olduğu durumlarda balıklarınızı stresle mücadele etmesine yardımcı olacaktır.

* İyonize olmamış, özellikle balıklar için üretilmiş tuzları tercih etmelisiniz.

Eğer yaşadığınız yerde musluk suyunuz kloramin ile arıtılıyorsa, su değişimlerinde ve biyolojik döngü esnasında ekstra dikkatli olmalısınız. Kloramin, klor ve amonyağın bileşiminden oluşmaktadır. Bu ikisi arasında oluşan bağı kırdığınız zaman, Zaralı klor sudan uzaklaşır ancak amonyak suyun içerisinde kalır. Bunlar ticari kimyasallar olduğu için amonyak zararsız bir bileşimin içerinde hapsedilmiştir. Ancak yine de bazı istisnalar görülmüştür. Deklorinatör kullanıldığında istenilen sonuca ulaşmak için bazen tavsiye edilen miktarın 2–3 katını kullanmak gerekir. En büyük problem şudur ki birçok test kiti bu gizli amonyağı ölçememektedir.

Suyu test etmek için özel test kitleri almalısınız. Ne yazık ki, fark edilemeyen fazla amonyak parçalanarak problemlere sebep olur. Bu sebeple bunları test edebilmelisiniz. Daha az miktarda ancak daha sık su değişimi, kloramin ile mücadele etmenin en etkili yoludur. Yerel belediye ile görüşerek suyunuza ne gibi katkı maddelerinin eklendiğini öğrenerek kullandığınızın suyun içeriğinden emin olabilirsiniz.

Size uygun deklorinatör kullanmayı öneriyoruz. Daha önce kullandığımız bir deklorinatör işe yaramadığı gibi balıklarımızın da bir şekilde ölümüne neden oldu. Bu deklorinatör amonyağı gizleyerek daha sonra serbest kalmasına neden olur. Biyolojik döngüsü devam eden bir tankta günlük su değişimi ile sonuç tam bir felaket olabilir.

Eğer bazı basit kuralları takip ederseniz, yeni bir tank kurmakta veya eski tankınızı yeniden düzenlemekte korkulacak bir neden yoktur. Su şartlarını devamlı göz önünde bulundurursanız ve buna uygun davranırsanız sonuçta sağlıklı ve mutlu bir tanka sahip olursunuz.

Umarım bu bilgiler sizler için yardımcı olur. Bu yazıdaki tavsiyeler bilimsel testlerin sonuçları değillerdir ancak bizim Tropheus beslerken edindiğimiz tecrübelerin sonuçlarıdır.
Yazan: John N. Davidson
Çeviren: Ahmet Murat Keşküş